ΜΕΡΙΚΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΑΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΟΙΚΙΣΜΟ ΤΗΣ ΞΕΡΟΠΟΛΗΣ

Η σημασία του Λευκαντίου ως μιας από τις πιο σπουδαίες θέσεις της Ύστερης Εποχής του Χαλκού και της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου στο Αιγαίο είναι ευρέως γνωστή. Πριν την έναρξη των πρόσφατων ανασκαφών το 2003, οι γνώσεις μας για την ιστορία της θέσης κατά την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου βασίζονταν κυρίως στα πλούσια νεκροταφεία που ανασκάφηκαν από τη Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή των Αθηνών και από την Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία. Ωστόσο, ένα μικρό μόνο τμήμα του αντίστοιχου αρχαίου οικισμού της Ξερόπολης είχε ερευνηθεί τη δεκαετία του 1960. Εφόσον είχε ήδη ανασκαφεί ένας μεγάλος αριθμός τάφων, έγινε προφανές ότι ήταν σημαντική η επιστροφή στην Ξερόπολη για την ανασκαφή του οικισμού και την απόκτηση διαφωτιστικών γνώσεων ως προς τις σχέσεις ζωντανών και νεκρών κατά τη διάρκεια της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου.

Ένα ακόμη σημαντικό ζήτημα για την κατανόηση της περιόδου αφορά στη μετάβαση από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου στο Αιγαίο. Η Ξερόπολη αποτέλεσε έναν πολύ σημαντικό οικισμό της Υστεροελλαδικής ΙΙΙ Γ περιόδου και, από όσα γνωρίζουμε από τα ταφικά ευρήματα, ήταν επίσης μία ακμάζουσα θέση και την Εποχή του Σιδήρου. Επομένως είναι μεγίστης σημασίας να ανιχνευθεί η ιστορία της περιοχής κατά την περίοδο μετάβασης από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Επιπλέον, εφόσον η θέση κατοικούνταν εξίσου κατά την Υστεροελλαδική ΙΙΙ Γ και την Γεωμετρική περίοδο, η συνέχιση της έρευνας πιθανότατα θα συνέβαλε και στην κατανόηση της πολεομορφικής εξέλιξης στην μετανακτορική Ελλάδα. Ένα επιπλέον πλεονέκτημα της Ξερόπολης για τον αρχαιολόγο που μελετάει την πρώιμη Ελλάδα είναι το γεγονός ότι η θέση δεν κατοικήθηκε σε μεταγενέστερες περιόδους. Συνεπώς, το Λευκαντί είναι ιδανικό για την πλήρη διερεύνηση της ιστορίας του Αιγαιακού χώρου αυτήν την περίοδο.

Άλλα ζητήματα που είναι σημαντικά για την αρχαιολογική μελέτη της περιόδου περιλαμβάνουν την εξονυχιστική εξέταση της σχετικής ακολουθίας χρονολογικών φάσεων για να διαπιστωθεί αν, και κατά πόσο, αυτή που προκύπτει από τα ευρήματα των νεκροταφείων συμφωνεί με την στρωματογραφική ακολουθία του οικισμού. Η σημασία ενός τέτοιου εγχειρήματος καθίσταται σαφής αν αναλογιστεί κανείς για παράδειγμα τον αριθμό των Ελλαδικών ευρημάτων που έχουν ανακαλυφθεί εκτός του Αιγαίου. Κάθε χρόνο δε, αυξάνεται και ο αριθμός των Ευβοϊκών αγγείων που βρίσκονται σε θέσεις της Ανατολικής αλλά και πιο πρόσφατα της Δυτικής Μεσογείου. Η σημασία της χρονολόγησής τους είναι αυτονόητη αφού παίζουν σημαντικό ρόλο στην παγίωση της σχετικής και απόλυτης χρονολογικής σχέσης ανάμεσα στην Ελλάδα και τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Οι νέες στρωματογραφικές ακολουθίες από το Λευκαντί θα μπορούσαν να θέσουν υπό το πρίσμα της επανεξέτασης προηγούμενες αλλά και πρόσφατες θεωρίες σχετικά με αυτό το θέμα και να επιβεβαιώσουν ή να απορρίψουν τις ήδη θεμελιωμένες χρονολογικές φάσεις της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου. Σε συνδυασμό με την παραδοσιακή μελέτη της τοπικής κεραμικής, έχει πλέον ξεκινήσει και πρόγραμμα ραδιοχρονολόγησης με άνθρακα των κεραμικών ευρημάτων, με τη συνεργασία της Υπηρεσίας Χρονολόγησης μέσω Επιταχυντή Ραδιενεργού Άνθρακα, της Οξφόρδης. Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας συνεργασίας δεν μπορούν παρά να είναι πλέον σημαντικά και συναρπαστικά.

Ένα ακόμη ζήτημα που αφορά στη μελέτη της κεραμικής είναι η εξέλιξη τέτοιων ερευνών από την περίοδο των προηγούμενων ανασκαφών έως σήμερα. Εκτός από την ανασύσταση και χρονολόγηση των στρωματογραφικών ακολουθιών, όλο και περισσότερο η κεραμική συγκεντρώνεται και μελετάται με στόχο την κατανόηση του ρόλου της σε σχέση με το περιβάλλον εύρεσης και την λειτουργικότητά της. Στα πλαίσια αυτής της νέας προσέγγισης της μελέτης της κεραμικής, το Λευκαντί μπορεί εκ νέου να παίξει σημαντικό ρόλο λόγω της συνεχούς κατοίκησής του από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού έως την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Επιπλέον, ο ρόλος που παίζει η κεραμική για την κατανόηση των μηχανισμών ανταλλαγών σε επίπεδο τοπικό αλλά και στα πλαίσια ευρύτερων γεωγραφικά σχέσεων, έχει πλέον προχωρήσει αρκετά από όταν πραγματοποιούνταν οι παλαιότερες ανασκαφές. Η σημασία της επικαιροποίησης της μελέτης της κεραμικής του Λευκαντίου αποδεικνύεται ακόμα πιο καίρια μετά και από τις πρόσφατες ανακαλύψεις κεραμικής Ευβοϊκής τεχνοτροπίας στον Ωρωπό αλλά και τις νέες ανασκαφές κτισμάτων και στρωμάτων της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου στην Ερέτρια και στην Αμάρυνθο.

Τέλος, πραγματοποιούνται συμπληρωματικές έρευνες για την κατανόηση του αρχαίου τοπίου και τη μορφολογία του στρωματογραφημένου χθαμαλού λόφου της Ξερόπολης κατά τη μακρά διάρκεια χρήσης του. Επίσης πραγματοποιείται πιλοτική έρευνα, στα πλαίσια της οποίας λαμβάνονται  εδαφολογικά δείγματα από δάπεδα και τομές ώστε να αναδειχθούν μοντέλα χωροταξικής χρήσης και λειτουργίας των κτισμάτων και να αναγνωριστούν, με τη βοήθεια της μικρομορφολογικής αλλά και της πολυσυλλεκτικής εδαφολογικής ανάλυσης, οι εσωτερικοί και οι εξωτερικοί χώροι. Επίσης, ζητήματα διαιτολογίας και οικονομίας αυτών των κοινοτήτων μπορούν να γίνουν πιο σαφή και κατανοητά μέσω της συστηματικής περισυλλογής των βιο-αρχαιολογικών καταλοίπων, των ζωικών οστών και των όστρεων.

Αρχική Σελίδα > Νεότερες Ανασκαφές > Συμπληρωματικές Έρευνες