ΛΕΥΚΑΝΤΙ - ΞΕΡΟΠΟΛΗ Συμπληρωματικές έρευνες

ΛΕΥΚΑΝΤΙ - ΞΕΡΟΠΟΛΗ

Συμπληρωματικές έρευνες

Βιο-αρχαιολογική έρευνα στο πεδίο

Αναπόσπαστο κομμάτι του αρχαιολογικού προγράμματος του Λευκαντίου είναι η συστηματική περισυλλογή βιο-αρχαιολογικού υλικού με σκοπό τη διερεύνηση ζητημάτων σχετικά με τη δίαιτα, τη γεωργία και τις διάφορες πτυχές του περιβαλλοντολογικού, οικονομικού και πολιτισμικού πλαισίου του οικισμού της Ξερόπολης. Δείγματα από κάθε κλειστό ανασκαφικό σύνολο συλλέγονται και τυγχάνουν επί τόπου επεξεργασίας με τη βοήθεια συσκευής επίπλευσης τύπου York. Κατόπιν πραγματοποιείται η διαλογή των διαφόρων οργανικών καταλοίπων, όπως φυτικών στελεχών, κομματιών άνθρακα, όστρεων και μικρών οστών ζώων, τα οποία μελετώνται από ειδικούς.

Φοιτητές καθώς επεξεργάζονται δείγματα χώματος στο νεροκόσκινο της ανασκαφής

Τα φυτά

Φυτικά κατάλοιπα έχουν εντοπιστεί σε πολυάριθμα αρχαιολογικά σύνολα του οικισμού, στοιχειοθετώντας τον γεωργικό χαρακτήρα του. Η απανθράκωση αποτελεί την κύρια αιτία διατήρησης αυτών των καταλοίπων αλλά και η ορυκτοποίηση μαρτυρείται ενίοτε σε κάποια δείγματα. Στην αρχαιοβοτανική συγκέντρωση του Λευκαντίου απαντώνται δημητριακά, όσπρια, καρποί, και μια ποικιλία φυτών τα οποία μπορούν εξίσου να ευδοκιμήσουν ως ζιζάνια καλλιεργειών ή ως εκπρόσωποι της άγριας χλωρίδας.

Σιτηρά

Δημητριακά

Στην ομάδα των δημητριακών, δύο είδη επενδεδυμένων σιτηρών, το δίκοκκο και το μονόκοκκο σιτάρι, των οποίων οι σπόροι διατηρούνται περιβεβλημένοι από τα λέπυρα μετά το αλώνισμα, φαίνεται να αντιπροσωπεύουν τα κύρια ευρισκόμενα είδη, ακολουθούμενα από το κριθάρι και το κεχρί.

Κριθάρι

Ρόβι

Φακές

Όλα τα παραπάνω δημητριακά έχουν διαφορετικές απαιτήσεις, με τα δύο τελευταία είδη να είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά, ικανά να αντέξουν σε φτωχό υπέδαφος και στις συνθήκες ξηρασίας του μεσογειακού περιβάλλοντος. Τα σιτηρά, τα οποία αποθηκεύονται ως σταχίδια και αποφλοιώνονται μόνο πριν από την κατανάλωση, προστατεύονται αποτελεσματικότερα ενάντια στους μύκητες και απέναντι σε δυσμενείς συνθήκες αποθήκευσης όπως η υγρασία.

Ως συμπλήρωμα των δημητριακών έχουν ανιχνευθεί και αναγνωριστεί στο συγκεντρωμένο υλικό τρία είδη εδώδιμων οσπρίων, και πιο συγκεκριμένα φακές, ρόβι και λαθούρι. Στους καρπούς περιλαμβάνονται σύκα, σταφύλια και ελιές, τα οποία θεωρούνται εκπρόσωποι της παλαιότερης ομάδας καρποφόρων δένδρων και φυτών με τα οποία θεμελιώθηκε η φυτοκομία στον Παλαιό Κόσμο.

Σταφύλι

Οι ποικιλίες των εδώδιμων φυτών που απαντώνται στο Λευκαντί δεν αποτελούν μονάχα μαρτυρίες των διαιτητικών συνηθειών των κατοίκων της περιοχής αλλά κυρίως, και με εξαιρετική σημασία, καθίστανται μία βασική πηγή πληροφοριών για το καθεστώς της αγροκαλλιέργειας στην Εύβοια της Ύστερης Εποχής του Χαλκού και της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου. Μάλιστα οι πρώιμες φάσεις της Εποχής του Σιδήρου θεωρούνταν για καιρό ότι ήταν περίοδοι γεωργικής οπισθοδρόμησης, όμως τα βιο-αρχαιολογικά τεκμήρια για την υπόθεση αυτή ήταν εξαιρετικά περιορισμένα. Στο πλαίσιο αυτό, τα φυτικά κατάλοιπα από το Λευκαντί συνιστούν μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών και αποτελούν προμήνυμα για μια ανανεωμένη και ολιστική προσέγγιση του Αιγαιακού παρελθόντος. Η προγραμματισμένη και στο μέλλον αρχαιοβοτανική εργασία στο χώρο αναμένεται να εμπλουτίσει τις γνώσεις μας για την ευρεία ποικιλία των φυτών που αξιοποιούσαν και διαχειρίζονταν οι κάτοικοι του οικισμού, αλλά και να ρίξει φως στους πολλαπλούς τρόπους με τους οποίους εκμεταλλεύονταν αποτελεσματικά τα φυτά για την εξυπηρέτηση των ανθρώπινων αναγκών στο μακρινό παρελθόν.

Αλεξάνδρα Λιβαρδά και Γεωργία Κοτζαμάνη, αρχαιοβοτανολόγοι

Soil Samples Being Taken

Δειγματοληψία από δάπεδο

Μικρομορφολογία

Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής το 2004 περισσότερα από 100 δείγματα χώματος περισυνελέγησαν από διάφορα στρώματα δαπέδων που αποκαλύφθηκαν κατά την ανασκαφή του 2003. Τα σύνολα περιελάμβαναν ένα δάπεδο οικίας, οδοστρώματα, στρώματα μονοπατιών και αύλειων χώρων. Η ανάλυση αυτών των δειγμάτων θα υποδείξει αν είναι εφικτό να γίνουν διακρίσεις των αρχαιολογικών συνόλων με βάση τη γαιοχημική σύστασή τους, αλλά και θα παράσχει γαιοχημικές ταυτότητες για την αναγνώριση και ερμηνεία περαιτέρω εδαφικού υλικού από το χώρο. Η ανάλυση των δειγμάτων αναμένεται να βοηθήσει στην ερμηνεία της χρήσης του χώρου και της λειτουργικότητας των κτισμάτων καθώς και στην ταύτιση εσωτερικών και εξωτερικών χώρων στο Λευκαντί. Επιπλέον, τέσσερις λεπτότατες τομές αποσπάσθηκαν, δύο από ένα στρώμα δαπέδου με κονίαμα και δύο από ένα βοτσαλωτό οδόστρωμα της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου, τα οποία είχαν αποκαλυφθεί σε τομή.