Η ομάδα:
Διευθύντρια: Ειρήνη Σ. Λαιμού (Οξφόρδη)
Υποδιευθυντής Πεδίου: Δρ Doniert Evely (Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή)
Επόπτρια Αποθήκης: Δρ Μαρίνα Θωμάτος (Εδιμβούργο / Νέα Υόρκη)
Επόπτρια επιφανειακής έρευνας: Lindsay Spencer (UCL)
Ομάδα Ανασκαφής και Αποθήκης: Karen Heslin (Εδιμβούργο), Stephen Kitching (Οξφόρδη), Δρ Κατερίνα Κολοτούρου (Εδιμβούργο), Αντωνία Λιβιεράτου (Οξφόρδη/Εδιμβούργο), David Mitchell (Οξφόρδη), Ben Russell (Οξφόρδη), Giulia Saltini-Semerari (Οξφόρδη), Craig Walsh (Οξφόρδη)
Συντηρήτρια: Kathy Hall (ΙΝΣΤΑΠ)
Σχεδιάστρια: Roxana Docsan
Ειδικοί Γεωαρχαιολογίας: Καθηγητής Donald Davidson (Στέρλινγκ), Δρ Claire Wilson (Στέρλινγκ)
Διευθυντής Γεωφυσικής μελέτης: Δρ Απόστολος Σαρρής (Ρέθυμνο)

Προκαταρκτική αναφορά των ερευνών του 2005

Η στενή κοιλάδα στα βορειο-ανατολικά της Ξερόπολης

Αυτή τη χρονιά δόθηκε προτεραιότητα στη διερεύνηση και κατανόηση του τοπίου της θέσης κατά την αρχαιότητα. Για αυτό το σκοπό πραγματοποιήθηκε γεωαρχαιολογικό ερευνητικό πρόγραμμα καθώς και  γεωφυσική έρευνα. Ο δεύτερος στόχος ήταν να ολοκληρωθεί η εντατική μελέτη των αποτελεσμάτων των ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν το 2003 και το 2004.

Ο σκοπός του γεωαρχαιολογικού προγράμματος αυτή τη χρονιά ήταν να καταστεί κατανοητή η περιβαλλοντολογική ιστορία του στρωματογραφημένου χθαμαλού λόφου. Σε στενή συνεργασία με τον Καθηγητή Davidson και τη Δρ Wilson, ο στόχος μας ήταν διττός: να αποτιμηθεί ο βαθμός και η μορφή της εδαφικής διάβρωσης του στρωματογραφημένου χθαμαλού λόφου, και να διερευνηθεί η μορφή της αρχαίας ακτογραμμής γύρω του. Ένα κεντρικό ζήτημα είναι το κατά πόσο υπήρχε ένα φυσικό λιμάνι στα ανατολικά και ένας ισθμός στα δυτικά της περιοχής που ερευνάται, με τη θάλασσα να βρέχει το μεγαλύτερο τμήμα της βόρειας πλευράς του χθαμαλού στρωματογραφημένου λόφου. Η συγκεκριμένη έρευνα πραγματοποιήθηκε στη στενή πεδινή έκταση αμέσως βορειο-ανατολικά της Ξερόπολης. Η ύπαρξη νερού στα βόρεια έχει επιβεβαιωθεί.

Η ακριβής έκταση της στενής αυτής κοιλάδας ποίκιλλε κατά περιόδους, και για κάποια χρονικά διαστήματα πιθανόν να αποτελούσε μία κλειστή ή σχεδόν κλειστή λιμνοθάλασσα. Η μορφή του ορατού σήμερα τμήματος της ακτής υποδεικνύει ότι η λιμνοθάλασσα θα διαχωριζόταν από τη θάλασσα με μία βοτσαλωτή λωρίδα γης. Επίσης είναι πιθανό να υπήρχε παρόμοια λιμνοθάλασσα και στα βορειο-δυτικά της Ξερόπολης. Εφόσον δε, αυτό το ενδεχόμενο ευσταθεί, τότε η παλαιογεωγραφική μελέτη προτείνει την ύπαρξη ισθμού. Ωστόσο η ανασύσταση του αρχαίου τοπίου αποτελεί μια σύνθετη έρευνα και απαιτείται περαιτέρω μελέτη για τη συνολική εκτίμηση της έκτασης αλλά και του χαρακτήρα της παρουσίας της θάλασσας στο χώρο.

Eγχυτρισμός

Eνταφιασμός

Στην πορεία της ανασκαφής μιας από τις τομές κατά τη διάρκεια της φετινής γεωαρχαιολογικής έρευνας, προέκυψε ένα αναπάντεχο εύρημα. Πρόκειται για την εύρεση – για πρώτη φορά στο Λευκαντί – Ύστερων Γεωμετρικών ταφών.

Kεραμική που βρέθηκε στους τάφους

Ανασκάφηκαν δύο ταφές, και οι δύο παιδικές. Αυτή η ανακάλυψη ξεκάθαρα πλέον αρχίζει να συμπληρώνει το κενό ευρημάτων και μαρτυριών που υπήρχε σε σχέση με τις ταφικές συνήθειες της Ύστερης Γεωμετρικής Εποχής. Η μία ταφή ήταν εγχυτρισμός – ταφή σε αμφορέα με λαβές στο λαιμό – και η άλλη ήταν ενταφιασμός. Σύμφωνα και με τα ταφικά έθιμα της Ερέτριας και των Πιθηκουσσών, η δεύτερη ταφή είχε κτεριστεί με μία σφραγίδα από την Εγγύς Ανατολή. Στο χώρο βρέθηκε και μεγάλη ποσότητα κεραμικής πολύ καλής ποιότητας, της Ύστερης Γεωμετρικής εποχή

H Ομάδα της Γεωφυσικής Έρευνας

Η γεωφυσική σάρωση πραγματοποιήθηκε στην κορυφή της Ξερόπολης, πρωταρχικά σε απαλλοτριωμένη γη. Τα αποτελέσματα δεν είναι μόνο εξαιρετικά ενδιαφέροντα αλλά είναι και πολλά υποσχόμενα και ενθαρρυντικά για τη συνέχεια. Τα προκαταρκτικά δεδομένα που προέκυψαν προτείνουν την ύπαρξη ενός αριθμού αρχιτεκτονικών στοιχείων κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, βοηθώντας στη μελλοντική οργάνωση των ανασκαφών της Ξερόπολης.

Στην Περιοχή ΙΙ, όπου πραγματοποιήθηκε η γεωφυσική σάρωση, πραγματώθηκε επίσης και εντατική επιφανειακή έρευνα και περισυλλογή υλικού υπό την εποπτεία της Lindsay Spencer. Η μελέτη του υλικού από την περισυλλογή θα παράσχει συγκρίσιμα μεγέθη για τον καθορισμό της σχέσης ανάμεσα στην πυκνότητα των επιφανειακών ευρημάτων και στα αποτελέσματα που προκύπτουν από την γεωφυσική έρευνα.

Τέλος, στη φετινή περίοδο πραγματοποιήθηκε και εντατικό πρόγραμμα μελέτης του υλικού της ανασκαφής. Σε αυτό το πρόγραμμα εντάχθηκε μια σειρά εργασιών: δημιουργία και εφαρμογή μιας ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων για τα στοιχεία και το υλικό της ανασκαφής (συμπεριλαμβανομένων ανασκαφικών και αρχιτεκτονικών ομάδων, ευρημάτων και περιβαλλοντολογικών και άλλων σχετικών πληροφοριών)· δημιουργία βάσης δεδομένων για την καταγραφή των ομάδων κεραμικής και της σύστασης του πηλού τους· συντήρηση της κεραμικής και των μικροευρημάτων από τις ανασκαφές του 2003, 2004 και 2005· σχεδίαση της κεραμικής και άλλων ευρημάτων· και τέλος, ταξινόμηση του διυλισμένου υλικού που προέκυψε από τη διαδικασία φιλτραρίσματος με επίπλευση χώματος που πραγματοποιήθηκε στη διάρκεια των ανασκαφών των ετών 2003 έως 2005. Επιπλέον, μελετήθηκαν διάφοροι χώροι που είχαν ήδη ανασκαφεί, με στόχο την κατανόηση της στρωματογραφίας τους και της χρονολόγησής τους.